Са святам усіх тых, хто святкуе. Хто не – да тых тыя ж самыя зычанні: хай нашая жаноцкасць вольна і стваральна раскрываецца ў самых розных праявах, дый нашыя сацыяльныя правы і роўнасць хай таксама… не толькі шануюцца, але з’яўляюцца нормай. І хай кожнае грамадства разумее, што нараджэнне і выхаванне дзяцей – самая важная для грамадства праца, і менавіта таму павінна даваць сацыяльныя плюсы і ўжо ніяк не з’яўляцца падставай для дыскрымінацыі. Уласна, што да выхавання – не буду тут замнога пра жанчыну, бо пра гэта многа сказана, затое замала сказана пра абавязкі мужчыны ў гэтай справе…

Мо я і не маю рацыі, але аргументы супраць гэтага свята мяне не пераконваюць. Ёсць аргументы супраць 8-га сакавіка і ў хрысціянскай парадыгме, і ў парадыгме абароны «традыцыйных каштоўнасцей» – і ў фемінісцкай парадыгме таксама. (Пра гэта пісала тут https://d15tqxf9xf6xwt.cloudfront.net/index.php?newsid=6333 ). Дарэчы, калі хто хоча крытыкаваць фемінізм, то можна найперш узгадаць, што ў фемінізме ёсць мноства накірункаў; ёсць хрысціянскі, ісламскі і нават пролайф-фемінізм…  

Канешне, гэтае грамадскае свята не мае той вышыні, каторую мае, напрыклад, Нядзеля жанчын-міраносіцаў. 8 сакавіка ўсхваляе не духоўную сілу, а больш празаічную рэч: роўнасць у сацыяльных правах. Але гэта таксама каштоўнасць, ва ўсялякім разе, практычная рэч у гэтым недасканалым свеце. Таму поўнасцю замяняць святкаванне 8 сакавіка святкаваннем Нядзелі жанчын-міраносіцаў для мяне – гэта тое ж, што замяняць вышыванне крыжыкам чытаннем малітваў: большая важнасць другога нармалёва спалучаецца з некаторай каштоўнасцю першага. 

…Доўгі час здавалася мне, што прырода нас, жанчын, пакрыўдзіла. Але потым неяк зразумела, што так можа падавацца толькі тады, калі мы знаходзімся ў прынцыпова мужчынскай сістэме каштоўнасцяў. Бо нямногія здольнасці, у якіх жанчына не асабліва вытрымлівае канкурэнцыю з мужчынай – гэта здольнасць біць і забіваць, ну ды яшчэ выконваць некаторыя віды цяжкай фізічнай працы. Дарэчы, і тое, і тое кампенсуецца (у некаторых выпадках напоўніцу) фізічнай падрыхтоўкай і механізмамі. Таму можна з большым поспехам казаць, што мужчыны болей «абдзеленыя», бо здольнасць вынасіць і нарадзіць дзіця паспрабуй кампенсуй.  Чым больш у нейкай супольнасці назіраецца дыскрымінацыя жанчын, тым больш падставаў падазраваць, што ў свядомасці гэтай супольнасці здольнасць забіваць набыла большую вагу, чым здольнасць даваць жыццё. 

Але ж навошта распаўсюджваць сэксізм, калі можна ўсім папросту атрымліваць асалоду: і ад рознасці, і ад роўнасці. Тым болей што дае жыццё як такое не жанчына, а Бог; а ў справе захавання і абароны жыцця, у розных яго праявах, кожны чалавек можа дапамагчы. 

Вершык – проста ў якасці віньшавання, менавіта казачнага. Спадзяюся, ніхто не ўспрыме як інструкцыю да дзеяння ці тым больш як маніфест патрыярхальных – ці фемінісцкіх – каштоўнасцяў. 

КАЗКА ПРА БОРШЧ

                                       Прысвячаецца Лідзіі Ярмошынай 

Гронка галоў апантаных,

шэраг паўузброеных сілаў…

А цераз пару кварталаў 

боршчык кабета варыла. 

Нож у руцэ скокаў спрытна

чэргай чырвоных удараў; 

рондаль сагрэў апетытна 

кухню салодкаю парай.

А з-пад нажа паляцелі

стрэлы, што сцены прабілі;

неба над плошчай трымцела,

сны з небяспекі паплылі. 

Склад сітуацыі гэнай 

трызнеў крывавым спляценнем…

Выбегла з рондалю пена,

і паляцелі старэнні. 

Промні чароўных законаў

рондаль, нібы генератар,

кідаў навокал. Са звонам

лопнулі шкляныя краты.

Тое што здарыцца мела – 

ушчэнт разбурылася раптам;

тое, што толькі дрыжэла

марай – зрабілася фактам…

Радасць на тварах. Ды сціпла

ледзь адгукнулася прэса:

выйшла без крывапраліцця,

значыць, і меньш інтарэсу. 

Знікла жахлівасць нарацый 

бездапаможнага гета – 

нат не дайшло інфармацый 

да апалітычнай кабеты.